حمله دیشب ایران به اسراییل فراتر از انتظارم بود. قبل از حمله احتمال میدادم که اگر هم قرار است اهدافی در خاک خود اسراییل زده شود، احتمالا این حملات از کشوری غیر از ایران (مانند سوریه) صورت بگیرد. همچنین تعداد پرندههای شلیک شده نیز بسیار فراتر از انتظارات بود. در همین رابطه چند نکته به ذهنم میرسد.
۱- حملهای در این ابعاد با احتمال قریب به یقین «بدون مخالفت جدی» آمریکا صورت گرفته است. احتمالا بخشی از تلاشهای دیپلماتیکی که در روزهای قبل در حال جریان بود، به چانهزنی یا رسیدن به نوعی توافق نانوشته درباره حجم و نوع پاسخ ایران اختصاص داشته است. فکر میکنم تیم بایدن (مانند تیم اوباما) هیچ دل خوشی از اسراییلیهای تندرو ندارند و برخلاف حرفهایی که در ظاهر میزنند، شاید حتی بدشان نیاید ناتانیاهو یک گوشمالیای هم داده شود. به نظر میآید در تماس بایدن و ناتانیاهو هم، عدم پاسخگویی اسراییل از سوی بایدن مورد تاکید قرار گرفته است.
۲- در راستای همان توافقات نانوشته، شاید ایران هم به جای سیاستهای قبلی، به راهحل دوکشوری (که مورد حمایت آمریکا و غربیها هست) رضایت داده باشد. چند وقتی است که زمزمههایی از «عدم مخالفت» ایران با این راهحل شنیده میشود. این مسیر اگر درست و عقلانی پیش گرفته شود، احتمالا هم به نفع فلسطینیها و صلح خاورمیانه، و هم به نفع ما خواهد بود.
۳- ایران این بار برخلاف پاسخ به حمله آمریکا علیه شهید سلیمانی، با آرامش و اعتماد بهنفس بیشتری کار را پیش برد. از همان ابتدای شروع پرتاب پهپادها (و با وجود اینکه چند ساعتی طول میکشیدند تا به مقصد برسند)، به طور رسمی اعلام شد که حمله صورت گرفته است. و در ادامه هم، از همه نقاط ایران (تبریز، تهران، شیراز، اصفهان، کرمانشاه و …) موشکهایی شلیک میشدند و تصاویر پرتابها رسانهای میشد. اینکه بخش زیادی از حملات توسط پهپادها و موشکهای با سرعت پایینتر صورت گرفت نشان از این داشت که ایران بیش از اینکه بخواهد قصد آسیب زدن و تخریب داشته باشد، قصد اجرای یک نمایش قدرت را داشت، که اعلام کند خاک اسراییل در دسترس است و سیستم پدافندی آن کارآمد نیست.
۴- گستردگی و اعتمادبهنفس ایران احتمالا حکایت از توافقاتی پشتپرده برای کسب حمایت روسیه یا چین (یا هردو) برای استفاده از حق وتوی قطعنامههای احتمالی شورای امنیت علیه ایران را دارد.
۵- اگر حملات فوق با یک تلاش قوی و منسجم دیپلماتیک به قصد برقراری صلح در خاورمیانه تکمیل شود، احتمالا سیر تحولات آتی به نفع ایران خواهد بود.
در نهایت اینکه واقعا شرایط پیچیده است و اوضاع پیشبینیپذیر نیست! باید منتظر بمانیم و تحولات روزهای آینده را ببینیم…