Aug 182012
 

این را فردای زلزله‌ی اخیر نوشته بودم:

در اخبار می‌خوانم در آذربایجان شرقی زلزله‌ی شدیدی آمده و آمار کشته‌ها و مجروهین زیاد است، اوضاع مردم حادثه دیده اصلا خوب نیست و درخواست برای کمک زیاد است…

متاسفانه رنج ما آدم‌ها از «دور» خیلی انتزاعی‌ست. خبر حادثه‌ای را در جایی می‌خوانیم، چند قطعه عکس نشان‌مان می‌دهند و یا حتی گزارش تصویری‌ای از شرح ماجرا می‌بینیم؛ ولی هیچکدام از اینها توانایی انتقال احساسِ درد و رنج را ندارند. به نظرم حتی ماجرا فراتر و دردناک‌تر از این است، به نحوی که «حضور فیزیکی» هم توانایی انتقال حسِ رنج‌بَرنده را ندارد. حتی گذشت زمان رنج‌های خودمان را برایمان انتزاعی می‌کند چه برسد به درد بقیه‌ی آدم‌ها. این خاصیتِ رنج است که فرد رنج‌بَرَنده در زمان و مکانِ مشخصی گرفتار شده و در درک درد و رنج خویش تنهاست و همین مسئله قدرت و ابهت درد و رنج را افزون‌تر می‌کند.

در این شرایط برای کمک چه می‌شود کرد (منظورم کمک‌های روحی‌ست؛ کمک‌های عملی را باید از اهل فنش پرسید)؟ بعضی‌ها اهل دل سوزاندن هستند و رفتار دلسوزانه‌ای از خود نشان می‌دهند؛ چیزی که حالِ مرا بدجوری بد می‌کند. در دل سوزاندن نوعی غرور، خودبرتربینی و نگاه از بالا به پایین حس می‌کنم. انگار که حتما دلیلِ معقولی برای رنجِ فرد رنج‌بَرنده وجود دارد و انگار که این رنج‌ها به سراغ ما نخواهند آمد، حالا شاید چون خوب‌تریم، ثروتمند‌تریم، فهیم‌تریم، یا هرچه! اصلا این دلسوزی فاصله می‌اندازد بین آدم‌ها (یا نشان از فاصله‌ی بین آنها دارد).

راه دیگری وجود دارد که به نظرم انسانی‌تر می‌آید. درست است که ما (به عنوان کسی که بیرونِ ماجرایی هستیم) نه تنها نمی‌توانیم در رنج آدم‌ها شریک شویم که حتی توانایی درک درست و کامل احساسات بقیه را در چنین شرایطی نداریم، ولی باز هم می‌توانیم در حد توانمان برای درکِ سختیِ چنین لحظاتی تلاش کنیم. این از نظر من همان مفهوم همدردی‌ست. یعنی «تا جایی که می‌توانیم» (و البته هرگز به صورت کامل نمی‌توانیم)، با کمک گرفتن از تجربه‌های خودمان (در شرایط مشابه)، یا شبیه‌سازیِ ذهنیِ حالاتِ فرد رنج‌بَرنده، تلاش کنیم «درد» او را تجربه (حس) کنیم. این نوع نگاه به نظرم خیلی انسانی‌تر و هم‌سطح‌تر است. به او این اطمینان را می‌دهد این اتفاق برای هر آدمی ممکن بود پیش آید و از این نظر همه‌ی ما به طور یکسان ضربه‌پذیر هستیم. در این صورت فکر می‌کنم هم تسلاهایمان بیشتر به دل می‌نشینند، هم کمک‌هایمان بیشتر موثر واقع می‌افتند، و هم شاید اندکی بتوانیم از تنهایی او بکاهیم.

پی‌نوشت: همین حرف‌ها در مورد بیماری، فقر، ناهنجاری‌های اجتماعی و … هم مصداق دارد. امیدوارم بتوانیم به جای دلسوزی کردن، برای همدیگر همدردی کنیم…

 Posted by at 8:54 pm
Aug 172012
 

و چون به آنان گفته شود در زمين فساد مكنيد مى‏‌گويند ما خود اصلاحگريم (۱۱)
بهوش باشيد كه آنان فسادگرانند ليكن نمى‏‌فهمند (۱۲)
و چون به آنان گفته شود همان گونه كه مردم ايمان آوردند شما هم ايمان بياوريد مى‏‌گويند آيا همان گونه كه كم خردان ايمان آورده‏‌اند ايمان بياوريم هشدار كه آنان همان كم‏خردانند ولى نمى‏‌دانند (۱۳)

[ سوره‌ی بقره ]

پی‌نوشت: این آیه‌ها …، ترسناکن!

 Posted by at 4:59 am
Aug 132012
 

آدم‌ها، حتی آنهایی‌شان که دوست‌مان دارند، نه از بدطینتی، بلکه از روی خیر‌خواهی محض؛ اشاره‌های ناصواب می‌کنند، راه را غلط می‌نمایانند، آدم را به اشتباه می‌اندازند و اگر حواست نباشد ممکن است بیچاره‌ات کنند و زندگی‌ات را بر باد دهند. اصلا به طرز عجیبی یافتن کسی که بشود به او و راهنمایی‌ها و مشورت‌هایش اعتماد کرد سخت است. این «اعتماد» کلا چیز کمیابی‌ست… اگر پیدایش کردید قدرش را بدانید…

 Posted by at 1:13 am
Aug 122012
 

After a long time, today I decided to do some cleanup for my webpage. Maybe the most important one (which also affects the followers of my blog) is the change of the blog’s address.

When I was checking my page, I realized that many different addresses redirect to my weblog, so I decided to unify all of them to the following address: blog.mahdi.jafari.siavoshani.ir. After one or two weeks the old addresses won’t redirect to the blog and more importantly the old Rss feeds won’t be updated anymore. So please add the new Rss feed of the blog (in fact this is the current Rss feed of the blog) if you use Google Reader or other Rss feed readers.

I am sorry for this inconvenience and I hope that this address will remain unchanged for a longer time! 😉

 Posted by at 12:35 am
Aug 112012
 

Erica Albright: You are probably going to be a very successful computer person. But you’re going to go through life thinking that girls don’t like you because you’re a nerd. And I want you to know, from the bottom of my heart, that that won’t be true…

It’ll be because you’re an asshole.

[ The Social Network ]

Marylin Delpy: [Last Lines] You’re not an asshole, Mark. You’re just trying so hard to be.

[ The Social Network ]

Gage: Mr. Zuckerberg, do I have your full attention?
Mark Zuckerberg: [stares out the window] No.
Gage: Do you think I deserve it?
Mark Zuckerberg: [looks at Gage] What?
Gage: Do you think I deserve your full attention?
Mark Zuckerberg: I had to swear an oath before we began this deposition, and I don’t want to perjure myself, so I have a legal obligation to say no.
Gage: Okay – no. You don’t think I deserve your attention.
Mark Zuckerberg: I think if your clients want to sit on my shoulders and call themselves tall, they have the right to give it a try – but there’s no requirement that I enjoy sitting here listening to people lie. You have part of my attention – you have the minimum amount. The rest of my attention is back at the offices of Facebook, where my colleagues and I are doing things that no one in this room, including and especially your clients, are intellectually or creatively capable of doing.
Mark Zuckerberg: Did I adequately answer your condescending question?

[ The Social Network ]

 Posted by at 12:15 am
Aug 062012
 

هرچند که این سخنرانی قدیمیه و خردادِ سال ۱۳۸۵ انجام شده ولی من تازه پیداش کرده‌م. متن سخنرانی رو می‌شه از اینجا و اینجا دنبال کرد. من هم فایل پی‌دی‌اف‌ش رو گذاشتم اینجا.

همونطور که یک بار دیگه قبلا هم اشاره‌ای کرده بودم، از اینکه ملکیان مستقیما سراغ مردم می‌ره و نقدشون می‌کنه خیلی خوشم می‌آد. احساس می‌کنم تا ما دنبال سر‌نخ مشکل در شخصیت خودمون نگردیم امکان اصلاح وضعیت موجود رو نداریم. یعنی اگه دنبالِ راهِ حلِ دائمی و طولانی مدتی برای بهبود اوضاع‌مون هستیم این تنها راهیه که وجود داره، نقد کردن خودمون و فرهنگ‌مون.

حالا در این سخنرانی ملکیان بیست مورد از خصلت‌های بدِ فرهنگیِ ما ایرانیان رو می‌شمره و خیلی مختصر توضیحی درباره‌شون می‌ده و اینکه چطور می‌شه اصلاح‌شون کرد. به صورت تیتروار به اینها اشاره می‌کنه:

۱- پیشداوری، ۲- دگماتیسم و جمود، ۳- خرافه‌پرستی، ۴- بها دادن به داوری‌های دیگران نسبت به خود، ۵- همرنگی با جماعت، ۶- تلقین‌پذیری، ۷- القا‌پذیری، ۸- تقلید، ۹- تعبد، ۱۰- شخصیت پرستی، ۱۱- تعصب، ۱۲- اعتقاد به برگزیدگی، ۱۳- تجربه نیندوختن از گذشته، ۱۴- جدی نگرفتن زندگی، ۱۵- دیدگاه نسبت به کار، ۱۶- قایل نبودن به ریاضت، ۱۷- از دست رفتن قوه تمیز بین خوشایند و مصلحت، ۱۸- زیاده‌گویی، ۱۹- زبان‌پریشی و ۲۰- ظاهرنگری.

در آخر هم ملکیان دو پیشنهاد می‌ده. اول اینکه در مورد درستیِ این موارد فکر کنیم و در صورت درست بودن شخصیت خودمون رو بررسی کنیم قبل از اینکه دنبال پیدا کردن عیبِ بقیه باشیم. پیشنهاد دوم‌ش هم خطاب به روشنفکرانه:

… روشنفكران‌ و مصلحان‌ اجتماعی به‌ جای اينكه‌ هميشه‌ مجيز مردم‌ را بگويند و فكر كنند تمام‌ مشكلات‌ متوجه‌ رژيم‌ سياسی است‌ بايد از مجيزگويی مردم‌ دست‌ بردارند و به‌ مردم‌ بگوييم‌ چون‌ شما اينگونه‌ايد حاكمان‌ هم‌ آنگونه‌اند. حاكمان‌ زایيده‌ اين‌ فرهنگند؛ جامعه‌ای كه‌ فرهنگش‌ اين‌ باشد ناگزير سياستش‌ هم‌ آن‌ می‌شود و اقتصادش‌ هم‌ آن‌ می‌شود. خطاست‌ كه‌ روشنفكران‌ و مصلحان‌ اجتماعی برای پيداكردن‌ محبوبيت‌ و شخصيت‌ اجتماعی مجيز مردم‌ را بگويند و بگوييم‌ كه‌ مردم‌ هيچ‌ عيب‌ و نقصی ندارند. چرا كه‌ رژيم‌ سياسی وليده‌ مردم‌ است‌ و رژيم‌ سياسی بهتر به‌ فرهنگ‌ بهتر نياز دارد.

پی‌نوشت: البته من این رو قبول ندارم که این موارد فقط مشکلات ما ایرانی‌هاست. به نظرم تعدادی‌شون کلا مشکل همه‌ی آدم‌هاست که باید مراقب اصلاحش باشن. شاید نکته‌ای که وضعیت ما رو خاص (خراب و افتضاح!) کرده همزمانیِ تعداد زیادی از این مشکلات با همه و همینطور اینکه خودمون هم اعتقادی به وجود این مشکلات نداریم!

 Posted by at 2:16 am
Aug 042012
 

یک روز از خواب بلند می‌شوی، همه‌ی زندگیِ چند ساله‌ات را که در یکی-دو چمدان خلاصه کرده‌ای بر می‌داری و می‌روی؛ به همین سادگی.

به همین سادگی همه‌ی ریشه‌هایت را قطع می‌کنی که بروی، که بتوانی بروی، که رفتن راحت‌تر و بی‌دردتر باشد. و نمی‌دانی هم که آیا دوباره خواهی توانست آب و خاک مناسبی بیابی تا ریشه بدوانی. اصلا حوصله‌ای برای دوباره شروع کردن خواهی داشت؟ همه‌ی این تردیدها در سرت چرخ می‌خورند و تو به آرامی برای آخرین بار به خانه‌ات نگاه می‌کنی، چمدان‌هایت را برمی‌داری، در را می‌بندی، کلید را می‌چرخانی و برای همیشه از آنجا خداحافظی می‌کنی…

 Posted by at 5:53 pm