دایره نماد روح است (افلاطون خود روح را همانند یک دایره می‌انگاشت). چهارگوشه (و اغلب مستطیل) نمادهای ماده‌ی زمینی، جسم و واقعیت هستند. در بیشتر آثار هنری نوین میان این دو شکل ابتدایی یا اصلا رابطه‌ای وجود ندارد و یا اگر داشته باشد بسیار سست و اتفاقی‌ست. و جدایی آنها از یکدیگر بیانگر نمادین حالت روانی انسان قرن بیستم است. روح انسان ریشه‌های خود را از دست داده و در آستانه‌ی از هم گسیختگی روانی قرار دارد. و همانگونه که پروفسور یونگ در بخش اول این کتاب یادآور شد این شکاف اکنون بوسیله پرده‌ی آهنین میان دنیای شرق و غرب پدید آمده است.
نباید ظهور مداوم دایره و چهارگوشه را کم‌اهمیت دانست و بنظر می‌آید نیاز روانی می‌خواهد با نمادین کردن این دو شکل توجه خودآگاه را همواره به عوامل اساسی حیاتی جلب کند. این دو شکل که در پاره‌ای آثار انتراعی امروزی (که تنها نشان‌دهنده‌ي ترکیب رنگ و یا شاید نوعی ماده‌ی خام دوران نخستین باشد) هم به چشم می‌خورند، می‌توانند بیانگر یک بالندگی جدید باشد.
نماد دایره نقشی بسیار حیرت‌بار در یکی از پدیده‌های بسیار متفاوت زندگی امروزی ایفا کرده و همچنان ایفا می‌کند. منظورم شایعه‌هایی است که از آخرین سال‌های جنگ دوم جهانی درباره اشیاء گرد پرنده که بعدها نام «بشقاب پرنده» به خود گرفتند بر سر زبان‌ها افتاد. یونگ این اشیاء را که همواره بوسیله‌ی دایره نمادین شده‌اند، بازتاب محتوای روانی (وحدت تمامیت) می داند. شایعه‌ی این اوهام پدید آمده در خواب‌های امروزی در واقع کوشش روان جمعی ناخودآگاه است برای درمان شکاف موجود در این دوران پرآشوب بوسیله‌ی نماد دایره.
[ انسان و سمبول‌هایش، ص ۳۷۹ ]
Nov 262010
