Loud Thinking

(در حالیکه والس در چمن به گوش می‌رسد…) بعد از دو-سه هفته که به خاطر مریضی و سردی هوا و … نتونسته بودم روزهای جمعه برای دویدن بروم، امروز که بارونی بود و خیلی هم سرد نبود بالاخره بر مقاومت‌های درونی غلبه کردم و رفتم پارک! هوا عالی بود و عطر درخت‌های کاج (سرو؟ سوزنی؟!) فضای پارک رو پر کرده بود… خودم را به دست هوای لطیف سپردم و ذهنم را از روزمرگی‌های زندگی خالی کردم… اگر تو هم بودی دیگر همه چیز تکمیل می‌شد 🙂

پدر ما دلش هوای اجراهای امروزی‌تر کرده بود و با راهنمایی جوانی که در بخش موسیقی یکی از کتاب‌فروشی‌ها کار می‌کند، چند سی‌دی از کارهای گروه‌های جدید ایرانی را خریده بود. در میان‌شان «گذر اردیبهشت» از گروه «دال» نظرم را به خود جلب کرده بود و از چند قطعه‌اش خیلی خوشم آمده بود. برای همین فایل‌هایش را روی کامپیوترم ریخته بودم. امروز در راه آی‌پی‌ام، بعد از اینکه اسکایپم با نعیمه تمام شد، وارد فاز ترافیکی شدم که در آن ساعت و آن مکان معمول نبود. همینطور که منتظر بودم ماشین جلویی آهسته‌آهسته حرکت کند، هوس کردم آن چند قطعه را دوباره گوش کنم. آهنگ‌ها را روی موبایلم نداشتم. با موبایلم به سروری که راه انداخته‌ام وصل شدم و کل آلبوم را دانلود کردم. کمی طول کشید تا فایل‌ها دانلود شوند ولی بعدش کلی سر کیف آمدم! یعنی چنین آدمی هستم که در این سن و سال با یک سرور خانگی اینطور سرخوش می‌شوم! این شد که حالِ گوش دادن به موسیقی دوچندان شد و ترافیک و این‌ها هم اصلا به چشم نیامد…

یار دور است و به دلایلی که لازم به توضیح نیست باده‌گساری هم ممکن نیست. میدانی هم سراغ ندارم که بشود با خیال راحت در میانه‌اش رقصید. خلاصه اینکه به پیروی از جناب مولوی نمی‌شود «یک دست جام باده و یک دست زلف یار؛ رقصی چنین میانه میدانم آرزوست» شد! البته به نظر می‌آید زمان ایشان هم اوضاع چندان باب میل نبوده و خلاصه کار به آرزو و این حرف‌ها کشیده. حالا ما هم در یک حالت بینابین انتظار و استندبای وقت را به طرق دیگری می‌گذرانیم.

از کار دانشگاه و تحقیق و نوشتن مقاله و غیره بگذریم که الحق وقت را خوب پر می‌کنند، در این میان سِرور خانگی‌ای که دست و پا کرده‌ام، pfSense، رَزبِری‌پای و غیره (که احتمالا در یک جای دیگری اشاره دقیق‌تری به آن‌ها خواهم کرد) هم کلی کمک می‌کنند. اسپاتیفای را تازه کشف کرده‌ام. یعنی قبلا درباره‌اش شنیده بودم ولی هیچ وقت انگیزه نداشتم امتحانش کنم تا اینکه مرتضی یک دمویی ارایه کرد و خوشم آمد. خلاصه کلام اینکه سرویس‌شان خیلی هم خوب است و با اینترنت «نه چندان همیشه متصل موبایل» ایران، آنقدر خوب نوشته شده است که حین رانندگی بشود کلا از فضای شلوغ و درهم شهر و آدم‌های ناآرامش دور شد و به موسیقی پناه برد. سخنرانی‌های دکتر توسرکانی (سلسله جلسات راهی به فهم قرآن و سلسله جلسات روانکاوی و فرهنگ) هم هست. کتاب و فیلم و انیمیشن هم باقی وقت را پر می‌کنند. هیچ وقت سریال‌ها درست و حسابی جذبم نکرده‌اند که بنشینم و سریال ببینم. فرصت عکاسی و گردش با دوربین هم تقریبا مدت‌هاست که پیش نیامده. در مقابل لیست کارهایی که دوست دارم انجام دهم هم هست که کلا برای پر کردن چند زندگی با دور تند هم کافی‌ست. من ولی با همه اینکه می‌دانم فرصت کم است و چیزهای یادگرفتنی زیاد، ولی فکر می‌کنم همه این کارها را هم باید با آرامش انجام داد؛ شاید آرامش کمی کمیت را فدا کند ولی کیفیت ناشی از تجربه‌های به‌دست آمده در چنین شرایطی به مراتب بالاتر است.

در آخر این را هم بگویم که این تجربه جدیدم است که تلاش کنم علیرغم همه مشکلات و فشارها، به جای اینکه بخواهم به خاطر نابسامانی‌ها حرص بخورم، سعی کنم با آرامش کارهایی که دوست دارم را انجام دهم. مثالش هم همین رانندگی‌ست که سعی می‌کنم با گوش کردن به سخنرانی و موسیقی خودم را از فضای پرالتهاب آن دور کنم. منظورم این نیست که نسبت به محیط اطرافم بی‌تفاوت هستم ولی این را هم می‌دانم که باید انرژی محدودم را درست مصرف کنم.

یکی از اساتید می‌گفت که (نقل به مضمون) دفعه اولی که آدم تدریس می‌کند نه خودش درست می‌فهمد چه گفته، نه بچه‌ها درست متوجه می‌شوند که قرار بوده چه تدریس شود! دفعه دومی که درس ارائه می‌شود، مدرس کم‌کم خودش دستگیرش می‌شود که ماجرا از چه قرار است، اما بچه‌ها همچنان خیلی از درس چیزی سر در نمی‌آورند. از دفعه‌های بعد یواش‌یواش اوضاع بهتر می‌شود و تدریس استاد و فهم بچه‌ها روان‌تر می‌شود؛ تا به اصطلاح درس جا بیافتد.

حالا بعد از حدود پنج ترم تدریس، فکر می‌کنم حرف بالا تا حد خوبی درست باشد. به هر حال هرچقدر هم کسی از همان بار اول برای تدریسش وقت بگذارد، باز هم کلی زمان می‌برد تا شیوه درست تدریس آن درس خاص برای آدم روشن شود. دلیل این امر این‌ست که تدریسِ خوبِ هر درسی برای خودش شیوه‌های متناسب با همان درس را طلب می‌کند. مثلا بعضی از درس‌ها را بهتر است پای تخته گفت و برخی دیگر را با استفاده از اسلاید ارائه کرد. نوع تمرین‌ها، امتحان‌ها و غیره هم خیلی به ماهیت درس بستگی دارند. همه این‌ها به کنار، هر مدرسی هم با توجه به شخصیتش شاید بهتر باشد از شیوه‌هایی که خودش با آن‌ها راحت‌تر است استفاده کند (ممکن است کسی درسی را با اسلاید بهتر بگوید و همان درس را فرد دیگری پای تخته بهتر ارائه کند).

خلاصه بخواهم بگویم، تدریس کار بسیار مشکل و وقت‌گیری‌ست و به اصطلاح جان آدم در می‌آید تا حتی تدریسی در حد معقول داشته باشد؛ تدریسِ با کیفیت و عالی که جای خود دارد! یاد دوران دانشجویی خودم می‌افتم که چه راحت شیوه درس دادن استادها را نقد می‌کردیم بدون اینکه از سختی و ظرافت این کار آگاهی درستی داشته باشیم. مطمئنا منظورم این نیست که نباید نقد کرد، ولی به شرایط خودم می‌خندم که چطور زمانی از روی عدم دانش کافی بی‌رحمانه استادها را نقد می‌کردم و حالا خودم در همان جایگاه قرار گرفته‌ام 🙂

یک نکته را هم داخل پرانتز بگویم (بعدتر دوست دارم کلا مطلبی درباره مشکلات دانشگاه‌های‌مان بنویسم ولی فعلا اشاره کوچکی به این مشکل بکنم). یکی از مسایلی که ما داریم تدریس زیاد استادها در هر ترم است. در دانشکده ما هر نفر در هر ترم حداقل باید دو درس را ارائه کند. این میزان تدریس از نظر حجم کاری واقعا بالاست و همین خودش یکی از دلایلی‌ست که کیفیت ارائه دروس و پژوهش را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال ترم قبل من دو درس «فرایندهای تصادفی» و «شبکه‌های کامپیوتری» را برای بار اول ارائه دادم و عملا به هیچ کار دیگری غیر از آماده‌سازی برای این دروس نرسیدم. درس‌هایی که قبلا ارائه شده‌اند با اینکه از نظر حجم کاری قابل مقایسه با دفعه اول نیستند ولی باز هم به روز رسانی مطالب ارائه شده، آماده‌سازی تمرین‌های زیبا و با محتوی و امتحان‌‌های معقول فرایند بسیار وقت‌گیری‌ست. امیدوارم در آینده نه چندان دوری این میزان موظفی تدریس کاهش پیدا کند تا هم کیفیت ارائه دروس و هم کیفیت پژوهش‌های انجام شده بهتر شوند.

به عنوان یک نتیجه‌گیری جانبی هم اینکه سعی کنید در جوانی متواضع باشید تا بعدترها گرفتار نشوید! :دی

مقاله کوتاهی با عنوان «دین، هنر، و معنای زندگی» از آرش نراقی به دستم رسید که خواندش را توصیه می‌کنم. مقاله به صورت خیلی فشرده در مورد مسأله بی‌معنایی انسان مدرن صحبت می‌کند و اینکه چطور ممکن است از طریق خلق روایت‌های شخصی در زندگی بتوان مساله بی‌معنایی را تا حدی حل کرد. اینجاست که خلق روایتی شخصی از زندگی مانند خلق یک اثر هنری می‌شود. در چنین شرایطی نراقی این سوال مهم را می‌پرسد که: آیا در چارچوب این تلقی از معناداری می توان از «معنای دینی» زندگی هم سخن گفت؟ سپس سعی می‌کند به این پرسش به صورت خیلی مختصر پاسخ دهد.

متن پی‌دی‌اف مقاله را می‌توانید از اینجا هم دانلود کنید.